1. Từ “bảo thủ tuyệt đối” đến mở cửa có kiểm soát

Cơ quan Dịch vụ Tài chính Nhật Bản (FSA) đang xem xét cải cách luật ngân hàng, cho phép các tổ chức tài chính truyền thống nắm giữ và đầu tư vào tài sản số như Bitcoin – điều từng bị cấm hoàn toàn từ năm 2020.

Đề xuất này đánh dấu một sự đảo chiều chính sách mang tính lịch sử:

“Các ngân hàng có thể giao dịch tài sản số tương tự cổ phiếu và trái phiếu chính phủ, song phải tuân thủ khung quản trị rủi ro nghiêm ngặt để bảo vệ bảng cân đối kế toán trước biến động giá.” – trích nguồn từ FSA.

Nếu được thông qua, đây sẽ là lần đầu tiên trong lịch sử tài chính Nhật Bản mà các ngân hàng được phép nắm giữ Bitcoin như một tài sản đầu tư hợp pháp.

2. Mục tiêu: Mở rộng đầu tư – nhưng vẫn giữ vững an toàn hệ thống

FSA dự kiến sẽ triển khai cơ chế đăng ký cho phép nhóm ngân hàng thương mại trở thành sàn giao dịch crypto được cấp phép, nhằm đảm bảo quản lý tập trung và kiểm soát rủi ro từ nội bộ ngành tài chính.

Các biện pháp kiểm soát bao gồm:

• Giới hạn tỷ trọng tài sản số trong danh mục đầu tư;
• Quy định bắt buộc về stress test và báo cáo định kỳ biến động giá;
• Yêu cầu vốn tối thiểu để bù đắp rủi ro thanh khoản.

Bằng cách cho phép nhưng không thả nổi, Nhật Bản đang cố gắng tạo một môi trường crypto an toàn, đáng tin cậy, tránh lặp lại những cú sập kiểu FTX hay Mt. Gox trong quá khứ.

3. Bối cảnh kinh tế: Khi lợi suất thấp buộc Tokyo phải tìm lối mới

Tỷ lệ nợ công/GDP hơn 240% khiến Nhật Bản phải duy trì lãi suất cực thấp trong thời gian dài. Trong bối cảnh đó, tài sản số trở thành kênh sinh lợi thay thế được giới đầu tư và doanh nghiệp quan tâm.

Thực tế, các ngân hàng lớn như MUFG, SMBC, Mizuho đã bắt tay phát hành stablecoin neo theo đồng Yên và USD, từng bước mở đường cho việc tích hợp crypto vào hệ thống tài chính chính thống.

Theo FSA, tính đến tháng 2/2025, Nhật Bản có hơn 12 triệu tài khoản crypto, gấp 3,5 lần so với 5 năm trước – một minh chứng rõ ràng cho sức sống mạnh mẽ của thị trường tài sản số tại quốc gia này.

4. Sự trỗi dậy của mô hình “Bitcoin-native corporation”

Một ví dụ tiêu biểu là Metaplanet, công ty Nhật Bản đã áp dụng chiến lược tương tự MicroStrategy của Mỹ – mua và nắm giữ Bitcoin như tài sản dự trữ kho bạc, đồng thời phát hành cổ phiếu và sản phẩm tài chính dựa trên Bitcoin để tạo doanh thu trong môi trường lãi suất thấp.

Câu chuyện này cho thấy thị trường tài chính Nhật đang tiến dần đến mô hình “Bitcoin hóa” có kiểm soát, nơi tài sản kỹ thuật số được dùng như một công cụ quản lý vốn và sinh lời chiến lược chứ không chỉ là đầu cơ.

Kết luận: Nhật Bản – Từ người quan sát thận trọng đến “người định hình luật chơi” mới

Nếu cải cách được thông qua, Nhật Bản sẽ trở thành quốc gia G7 đầu tiên cho phép ngân hàng thương mại đầu tư trực tiếp vào tài sản số, tạo hiệu ứng lan tỏa khắp châu Á.

Trong khi Mỹ và EU vẫn đang tranh cãi về quy định crypto, Tokyo đang đi theo hướng khác:

“Thay vì cấm – hãy quản lý bằng cách cho phép các tổ chức được tin cậy nhất tham gia vào thị trường.”

Đây không chỉ là bước ngoặt với ngành ngân hàng Nhật, mà còn là chất xúc tác cho giai đoạn trưởng thành của toàn bộ thị trường crypto toàn cầu – nơi dòng vốn thể chế chính thống bắt đầu hòa nhập vào không gian tài sản số.