1. Nền kinh tế 30.000 tỷ USD “nghẽn mạch dữ liệu”

Hai tuần sau khi chính phủ Mỹ chính thức đóng cửa (shutdown), Bộ trưởng Tài chính Jeff Bessant cảnh báo nền kinh tế đang “tổn thương đến tận xương tủy”. Theo ông, thiệt hại kinh tế hiện đã đạt khoảng 15 tỷ USD mỗi tuần, khi hàng trăm nghìn nhân viên liên bang buộc nghỉ việc và hàng loạt cơ quan thống kê ngừng hoạt động.

Tại Washington, nơi đang diễn ra Hội nghị thường niên IMF và World Bank, Bessant nhấn mạnh:

“Điều duy nhất đang làm chậm lại đà tăng trưởng của chúng ta – chính là tình trạng chính phủ đóng cửa.”

Ông khẳng định nền kinh tế Mỹ vẫn trong giai đoạn “bùng nổ đầu tư”, đặc biệt trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo (AI) và sản xuất công nghệ cao, nhờ tác động từ thuế ưu đãi doanh nghiệp và chính sách thuế quan của chính quyền Trump. Tuy nhiên, nếu bế tắc ngân sách kéo dài, đà tăng trưởng đó có thể bị nghẽn dòng tiền và niềm tin thị trường.

2. Lạm phát “sống lại” trong bóng tối dữ liệu

Do Cục Thống kê Lao động (BLS) tạm ngưng, CPI tháng 9 chưa được công bố, khiến thị trường phải dựa vào chỉ số tư nhân từ PriceStats và OpenBrand.

Kết quả không mấy dễ chịu:

• Giá hàng hóa tiêu dùng như đồ gia dụng, thiết bị điện tử, mỹ phẩm tăng mạnh;
• Lạm phát hàng hóa đạt mức cao nhất trong 2 năm, chủ yếu do tác động dây chuyền từ thuế nhập khẩu;
• Dịch vụ và nhà ở – vốn chiếm tỷ trọng lớn trong CPI – vẫn đang bị “bỏ trống dữ liệu”, khiến Fed không thể xác định rõ xu hướng giá cả thực tế.

Theo Ralph McLaughlin (OpenBrand):

“Thuế quan giống như những cơn nhiễu động nhỏ, khiến máy bay lắc nhẹ – nhưng nhìn tổng thể, nó vẫn đang hạ cánh. Vấn đề là, không ai biết chắc đường băng ở đâu.”

Các nhà kinh tế cho rằng lạm phát sẽ chỉ giảm dần trong năm 2026 nếu chi phí dịch vụ được kiểm soát, nhưng việc thiếu dữ liệu chính thức khiến mọi dự báo đều trở nên mong manh.

3. “Vùng mù dữ liệu” lan ra toàn cầu – IMF và Nhật Bản lên tiếng

Không chỉ Mỹ, các ngân hàng trung ương toàn cầu cũng rơi vào thế bị động. Thống đốc Ngân hàng Nhật Bản (BOJ) Kazuo Ueda gọi tình huống này là “nghiêm trọng”, bởi mọi chính sách tiền tệ lớn đều phụ thuộc vào dữ liệu Mỹ để đánh giá xu hướng thương mại, lạm phát và tỷ giá.

Một quan chức BOJ thẳng thắn:

“Powell nói Fed phụ thuộc vào dữ liệu, nhưng bây giờ chẳng có dữ liệu nào để dựa vào cả – đó là trò đùa nguy hiểm.”

IMF trong báo cáo World Economic Outlook mới nhất cũng cảnh báo:

“Sức ép chính trị đối với các cơ quan dữ liệu và ngân hàng trung ương Mỹ đang xói mòn niềm tin toàn cầu. Khi chất lượng dữ liệu suy giảm, xác suất sai lầm chính sách sẽ tăng vọt.”

4. Tác động lan tỏa: từ bảng lương đến vàng

• Fed hiện không có dữ liệu việc làm chính thức tháng 9, buộc phải dựa vào báo cáo tư nhân ADP, vốn cho thấy số việc làm giảm mạnh.
• Thị trường vàng phản ứng mạnh: giá vàng vượt 3.900 USD/oz, chạm đỉnh lịch sử mới, do nhu cầu trú ẩn tăng vọt trước nguy cơ Mỹ “mất la bàn kinh tế”.
• Chứng khoán Mỹ vẫn giữ đà tăng nhờ kỳ vọng Fed sẽ tiếp tục hạ lãi suất 25 điểm cơ bản trong cuộc họp cuối tháng 10, nhưng các chuyên gia cảnh báo sự “an toàn ảo” có thể sớm tan biến nếu dữ liệu công bố lại cho thấy lạm phát quay đầu tăng.

🔍 Kết luận: Khi thế giới phải đoán nhịp tim của nước Mỹ

Cuộc khủng hoảng “shutdown” đã không chỉ là vấn đề chính trị nội bộ. Nó đang biến nền kinh tế lớn nhất thế giới thành “hộp đen dữ liệu”, nơi mà mọi quyết định – từ Tokyo, London đến Frankfurt – đều phải phán đoán trong sương mù.

Nếu chính phủ Mỹ không sớm khôi phục hoạt động, rủi ro chính sách sai hướng, biến động tài chính cực đoan và đổ vỡ niềm tin toàn cầu có thể là hệ quả tất yếu của một “trò đùa ngân sách” mang tầm địa chính trị.